ศิลปวัฒนธรรมภาคเหนือ(วิถีชีวิตของคนภาคเหนือ)


วิถีชีวิตของคนภาคเหนือ

ลักษณะการดำเนินชีวิตของคนในภูมิภาค และปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการการตั้งถิ่นฐาน และการดำเนินชีวิตของคนในภูมิภาค

การดำเนินชีวิตของคนไทยในแต่ละภูมิภาคจะมีทั้งความเหมือนและแตกต่างกัน ลักษณะการดำเนินชีวิตในปัจจุบันจะมีการเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป การปรับตัวให้เข้ากับการดำรงชีวิต เป็นต้น

ลักษณะการดำเนินชีวิตของคนในภาคเหนือ ในอดีตและปัจจุบัน

ภาคเหนือเป็นภูมิภาคที่มีพื้นที่ส่วนใหญ่ประกอบด้วยภูเขาและที่ราบระหว่างหุบเขา ทิวเขาที่สำคัญ เช่น ทิวเขาแดนลาว ทิวเขาถนนธงชัย ทิวเขาผีปันน้ำ และทิวเขาหลวงพระบาง ถือเป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำลำธารที่สำคัญหลายสาย ได้แก่ แม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน ระหว่างทิวเขาต่าง ๆ เหล่านี้จะมีที่ราบแคบ ๆ ซึ่งเป็นบริเวณที่มีความอุดมสมบูรณ์ ใช้ปลูกพืชได้ผลดี เพราะที่ดินที่เกิดจากแม่น้ำพัดพาดินตะกอนมาทับถมกัน จึงมีประชากรตั้งถิ่นฐานมาช้านานจนกลายเป็นเมืองสำคัญต่าง ๆ ในภาคเหนือ เช่น เมืองเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน แพร่ น่าน ตาก พะเยา เป็นต้น

ในอดีต ชาวเหนือส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และเลี้ยงสัตว์อยู่ตามพื้นที่ราบระหว่างหุบเขา ส่วนชาวไทยภูเขามีอาชีพทำไร่เลื่อนลอย ปลูกฝิ่นอยู่บริเวณเขตภูเขาสูง การที่ภาคเหนือมีสภาพภูมิประเทศที่อุดมด้วยป่าไม้นานาชนิด ทั้งไม้สัก ไม้มีค่าอื่น ๆ จึงมีการนำไม้เหล่านั้นมาปลูกสร้างบ้านเรือนในสมัยแรก ๆ ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน

การถางป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอยและปลูกฝิ่น ส่งผลให้พื้นที่ป่าไม้ในภาคเหนือลดจำนวนลง ซึ่งมีผลกระทบต่อสภาพแวดและการดำรงชีวิต คือ เกิดการพังทลายของดิน เมื่อฝนตกน้ำจะไหลลงมาอย่างรวดเร็วก่อให้เกิดน้ำท่วมและเกิดความแห้งแล้งในฤดูร้อน ปลูกพืชไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร ในปัจจุบันจึงมีโครงการพัฒนาภาคเหนือที่ดำเนินตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่เรียกว่า โครงการหลวงเพื่อช่วยแก้ปัญหาความยากจนให้แก่ชาวเขาที่อาศัยอยู่บนที่สูง และชาวเมืองที่อาศัยในบริเวณที่ราบ

โครงการหลวงในเขตภาคเหนือมีจุดประสงค์ให้ราษฎรได้ตั้งถิ่นฐานเป็นหลักแหล่ง ส่งเสริมให้ปลูกพืชเมืองหนาว เช่น ท้อ แอปเปิล ชา ทิวลิป ลิลลี่ เป็นต้น ในขณะเดียวกันก็ช่วยการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้มีความอุดมสมบูรณ์ โดยมีการจัดตั้งสถานีวิจัยในหลาย ๆ พื้นที่ เช่น ที่ดอยอ่างขาง และดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่

นอกจากนี้ ลักษณะภูมิประเทศของภาคเหนือที่เต็มไปด้วยภูเขา หุบเขา มีโครงสร้างทางธรณีวิทยาที่เต็มไปด้วยแหล่งแร่ เช่น แร่ดีบุก วุลแฟรม เงิน ลิกไนต์ ทำให้ประชาชนรู้จักนำแร่เหล่สนี้มาใช้ประโยชน์เป็นเวลาช้านาน เช่น การทำเครื่องประดับและเครื่องใช้จากแร่เงิน การทำเหมืองลิกไนต์ ที่อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง

ภาคเหนือเป็นภาคที่มีทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม มีโบราณสถานหลายแห่งและมีอุณหูมิอากาศเย็นสบายกว่าภาคอื่น ชาวเมืองและชาวไทยภูเขายังคงรักษาวัฒนธรรมเก่าแก่ของตนไว้ จึงส่งผลให้ภาคเหนือมีผู้นิยมมาท่องเที่ยวมากมาย โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวจึงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อการดำเนินชีวิตของผู้คน เช่น การผลิตงานหัตถกรรมในเวลาว่างก็ต้องเปลี่ยนมาทำการผลิตงานเพื่อขายเป็นของที่ระลึก งานหัตถกรรมที่สำคัญ เช่น การทำเครื่องเขิน เครื่องเงิน การทอผ้าฝ้ายและผ้าไหม การแกะสลักไม้ การทำร่มกระดาษสา การปั้นเครื่องปั้นดินเผา เป็นต้น ซึ่งเป็นการสร้างรายได้เพิ่มจากอาชีพเกษตรของชาวบ้าน ทำให้ชาวบ้านมีการดำเนินชีวิตที่ดีขิ้น

ปัจจุบัน สภาพแวดล้อมตามธรรมชาติในภาคเหนือกำลังเปลี่ยนแปลงไป เพราะผู้คนจากต่างถิ่นอพยพเข้ามายังเชียงใหม่มากขึ้น เพื่อลงทุนทำธุรกิจหรือรับจ้างทำงาน ทำให้มีการขายที่ดินให้พวกนายทุนเพื่อสร้างที่พักอาศัยและรองรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ซึ่งมีส่วนในการทำลายทัพยากรธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ ภูเขา เมื่อมีนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น สภาพแวดล้อมตามเมืองใหญ่ในภาคเหนือ เช่น ที่จังหวัดเชียงใหม่กำลังเผชิญปัญหาสิ่งแวดล้อมเช่นเดียวกับกรุงเทพมหานคร และเมืองใหญ่อื่น ๆ เช่น ปัญหาจราจร ปัญหาชุมชนแออัด ปัญหาน้ำเน่าเสีย ปัญหาขยะและสิ่งปฏิกูล ปัญหาการรุกล้ำทำลายโบราณสถานต่าง ๆ เป็นต้น

0 ความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

Calendar